Asbest in de motorvoertuigenbranche
In het verleden werd asbest op vele manier gebruikt. Ook in de motorvoertuigenbranche kwam asbest voor, denk aan asbesthoudende remvoeringen en koppelingsplaten. Inmiddels is het algemeen bekend dat asbest een voor de gezondheid schadelijk materiaal kan zijn. Vele jaren na de blootstelling kunnen ziektes als asbestkanker of asbestose ontstaan. FNV, CNV en BOVAG ondersteunen de voorzieningen voor (ex-) werknemers die door hun werk deze ernstige asbestziekten hebben opgelopen.
Wat is Asbest?
Asbest is een verzamelnaam voor een aantal in de natuur voorkomende mineralen, die uit fijne vezels zijn opgebouwd. Asbest werd in het verleden gebruikt om zijn goede eigenschappen: het was sterk, slijtvast, isolerend, bestand tegen logen, zuren en hoge temperaturen en het was goedkoop. In de loop der jaren werd steeds meer bekend dat asbest grote schade aan de gezondheid kan veroorzaken. Sinds 1 juli 1993 is het beroepsmatig bewerken en verwerken van materialen met asbest dan ook verboden. Sinds 1 januari 2005 geldt in de gehele Europese Unie een verbod op verbruik, gebruik en handel in alle asbestsoorten.
Asbest in de automotive
In de opkomende automobielindustrie werden rond 1910 nieuwe vindingen ontwikkeld, zoals asbesthoudende remvoeringen en koppelingsplaten. Het be- en verwerken van asbesthoudende remvoeringen en koppelingsplaten heeft lange tijd plaatsgevonden tijdens onderhoud van personenauto’s, vrachtwagens en autobussen. Vanaf 1980 is de industrie langzamerhand overgeschakeld naar de invoering van asbestvrij frictiemateriaal. Maar het reinigen van remsystemen met perslucht was tot nagenoeg 1990 een gebruikelijke routine in garages. Risico’s zijn ook ontstaan bij het afklinken van de oude remvoering, opklinken en pas maken van de nieuwe remvoering, en het aanbrengen van trilbanden rond remtrommels bij autobussen, vrachtwagens en allerlei machines. Vanaf 1985 zijn steeds betere werktechnieken ingevoerd om de asbestblootstelling sterk te reduceren.
Gevolgen
Asbest kan dus vele jaren na de blootstelling ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Jaarlijks wordt in heel Nederland bij ruim vijfhonderd patiënten de diagnose mesothelioom gesteld, kanker in het longvlies. Deze ziekte wordt ook wel asbestkanker genoemd. Een andere ziekte is asbestose, een chronische aandoening aan de longen die in een vergevorderd stadium tot invaliditeit kan leiden. Daarnaast kan intensieve blootstelling aan asbest leiden tot longkanker. Volgens een rapport van de Gezondheidsraad uit 2023 overlijden er jaarlijks 600 personen aan longkanker door asbest.
Ook werknemers die in het verleden in de motorvoertuigenbranche hebben gewerkt kunnen een asbestziekte krijgen. De afgelopen acht jaar hebben ruim honderd (ex-)werknemers uit de motorvoertuigenbranche met asbestkanker zich gemeld bij het Instituut Asbestslachtoffers.
Regelingen
Instituut Asbestslachtoffers bij bemiddeling met werkgevers
Voor mensen met de ziekte asbestkanker of asbestose is in 1999 het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) opgericht. Het instituut is een gezamenlijk initiatief van de overheid en sociale partners en streeft naar versnelling van schadeafhandeling bij asbestziekten. Na aanmelding bij het IAS kan men een financiële tegemoetkoming van de overheid ontvangen en bemiddelt het IAS met de (ex-)werkgever over een schadevergoeding.
Tegemoetkoming slachtoffers beroepsziekten
Mensen met longkanker door asbest kunnen zich melden bij het Instituut Slachtoffers Beroepsziekten door Gevaarlijke stoffen (ISBG). Het ISBG werkt nauw samen met het IAS. Na aanmelding bij het ISBG is het mogelijk dat (wanneer de diagnose wordt bevestigd) mensen een tegemoetkoming van de overheid ontvangen.
